ជនជាតិ​ចិន​នៅ​កម្ពុជា

2011-02-04
ជន​ជាតិ​ខ្មែរ-​ចិន គឺ​ជា​ជនជាតិ​ភាគ​តិច​មួយ​ក្នុង​ចំណោម​​ជនជាតិ​ភាគ​តិច​ដទៃ​ទៀត ដែល​កំពុង​រស់​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា ដូច​ជា​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ-​ចាម ខ្មែរ-​វៀតណាម ជា​ដើម។
RFA/Keo Pech Metta
ពិធី​ឡក​ម៉ុងសាយ​អបអរ​សាទរ​បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ​ថ្មី​ប្រពៃណី​ចិន នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ​នា​ថ្ងៃ​ទី​២៦ មករា ២០០៨។
ឯកសារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នានា រួម​ទាំង​រូប​ចម្លាក់​​នៅ​លើ​ប្រាសាទ​បាយ័ន​បង្ហាញ​ថា អន្តោប្រវេសន៍​ចិន មាន​វត្តមាន​លើ​ទឹក​ដី​ខ្មែរ​​តាំង​ពី​សតវត្ស​ទី​៣ មក​​​ម្ល៉េះ ហើយ​ចេះ​តែ​មាន​ជា​បន្តបន្ទាប់​មក​ដល់​សតវត្ស​ក្រោយៗ​មក​ទៀត។
លោក​បណ្ឌិត អាំង ជូលាន សាស្ត្រាចារ្យ​នៅ​មហាវិទ្យាល័យ​បុរាណវិទ្យា​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ​ភូមិន្ទ​ វិចិត្រ​សិល្បៈ ដែល​ជា​អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​អំពី​ការ​កកើត និង​ការវិវត្តន៍ ព្រម​ទាំង​ប្រព័ន្ធ​ជំនឿ​របស់​មនុស្ស សត្វ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​អំពី​ការ​​ស្រាវជ្រាវ​ផ្ទាល់​ខ្លួន​របស់​លោក ចំពោះ​ប្រវត្តិ​អន្តោប្រវេសន៍​ចិន ដែល​បាន​មក​តាំង​ទី​លំនៅ​លើ​ទឹក​ដី​កម្ពុជា ដោយ​លោក​សំអាង​ទៅ​លើ​ភស្តុតាង​ខ្លះៗ​ដូច្នេះ ៖ «ចិន ដែល​យើង​ឮ​ពាក្យ​ថា ហ្វូណនៗ ដែល​យើង​ស្គាល់​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ យើង​ស្គាល់​ពី​ចិន​ទេ​តើ! មាន​ឯកសារ​ខ្មែរ​ឯ​ណា​ថា ហ្វូណន អត់​មាន​ទេ យើង​ដឹង​ពី​ចិន។ យើង​ដឹង​ពី​ចិន ចុង​សតវត្ស​ទី​៣។ ១​ពាន់​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មក​ទៀត ជី តាខ្វាន់ ដែល​ជា​អ្នក​ការទូត​ចិន ដែល​គាត់​មក​ស្រុក​ខ្មែរ ៩​ខែ មក​នៅ​រាជធានី​អង្គរ...»
ចំណែក​កំណត់​ហេតុ​លោក ជី តាខ្វាន់ (Zhou Daguan) ដែល​បាន​ធ្វើ​ដំណើរ​​មក​ប្រទេស​កម្ពុជា នៅ​សតវត្ស​ទី​១៦ បង្ហាញ​ថា អន្តោប្រវេសន៍​​ចិន មាន​​​​វត្តមាន​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា ក្នុង​សតវត្ស​ទី​​​១៣ ហើយ​នៅ​ពេល​នោះ​អន្តោប្រវេសន៍​ចិន​ភាគ​ច្រើន​ជា​បុរស ហើយ​បាន​បង្កើត​ភូមិ​ចិន​មួយ​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ នៅ​ឆ្នាំ​​១៦២០ ប៉ុន្តែ​បន្ទាប់​មក​ភូមិ​នោះ​បាន​ក្លាយ​ជា​ភូមិ​មួយ​មាន​ជាតិ​សាសន៍​ចម្រុះ ដោយសារ​​ពួក​ប្រុសៗ​ចិន ទាំង​នោះ​​​យក​នារី​ខ្មែរ និង​ចាម​ធ្វើ​ជា​ប្រពន្ធ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ជីវិត​ពួក​គេ​មួយ​ផ្នែក​ធំ​ចុះ​សម្រុង​ទៅ​នឹង​សង្គម វប្បធម៌​ខ្មែរ​បាន។
នៅ​សតវត្ស​ទី​១៨ និង ១៩ អន្តោប្រវេសន៍​ចិន កាន់​ច្រើន​ឡើង​ៗ​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ប្រទេស​កម្ពុជា ដែល​ភាគ​ច្រើន​​ជា​អ្នក​​ស្វែង​រក​ឱកាស​ធ្វើ​ជំនួញ ក៏​ប៉ុន្តែ​ឯកសារ​បរទេស​ខ្លះ​​បង្ហាញ​ថា ជនជាតិ​ចិន​ទាំង​នោះ មាន​វត្តមាន​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា តាំង​ពី​សតវត្ស​ទី​១៣ បាន​ភៀស​ខ្លួន​​ពី​ស្រុក​ចិន មក​តំបន់​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ដោយសារ​​​ប្រទេស​ចិន ធ្វើ​បដិវត្តន៍ និង​គាប​សង្កត់​ប្រជាជន ហើយ​ពួកគេ​បាន​​ភៀស​ខ្លួន​​តាម​សមុទ្រ​ទាំង​​ប្រថុយប្រថាន​មក​អាស៊ី រួម​ទាំង​កម្ពុជា​ផង។

លោក លឺ ឡាយស្រេង អតីត​រដ្ឋមន្ត្រី​ក្រសួង​​ព័ត៌មាន និង​ជា​មន្ត្រី​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច (Funsinpec) ដែល​ជា​កូន​ចៅ​ចិន មួយ​រូប នៅ​ចងចាំ​​អំពី​រឿង​គ្រួសារ​លោក​បាន​​ភៀស​ខ្លួន​ពី​ខេត្ត​ខ្វាងទង់ (Guangdong) មក​​ប្រទេស​កម្ពុជា កាល​ពី​ជំនាន់​នោះ ដោយ​លោក​បាន​រំឭក​ថា លោក​បាន​កើត​នៅ​ស្រុក​ខ្មែរ ហើយ​ឪពុក​ម្ដាយ​នាំ​ទៅ​លេង​ស្រុក​កំណើត​ម្ដង​មុន​ពេល​ត្រឡប់​មក​វិញ។
លោក​បន្ត​ថា ៖ «ពី​ដើម​មក​តាម​កប៉ាល់ គឺ​តាម​ខ្ញុំ​ដឹង​ពី​កុមារ ពី​ឪពុក​ខ្ញុំ ចូល​មក​ហុងកុង ជិះ​កប៉ាល់​ពី​ហុងកុង មក​ព្រៃនគរ រួច​ហើយ​បាន​មាន​ឡាន​ពី​ព្រៃនគរ​មក​ស្រុក​ខ្មែរ​យើង​នេះ។ គាត់​មក​ពី​ឆ្នាំ​១៩០៨ ហើយ​ខ្ញុំ​ទៅ​ស្រុក​ចិន​វិញ​ដូច​គ្នា​អ៊ីចឹង ខ្ញុំ​ទៅ​ពី​ភ្នំពេញ ទៅ​ឡើង​កប៉ាល់​នៅ​ព្រៃនគរ ទៅ​ហុងកុង។ នៅ​ស្រុក​ចិន ក្មេង​អាយុ ៦​ខែ អាយុ​ជិត ៥​ឆ្នាំ​មក​វិញ»
វត្តមាន​អន្តោប្រវេសន៍​ចិន នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា តាំង​ពី​ពេល​នោះ​មក​ទល់​បច្ចុប្បន្ន បាន​បន្សល់​ទុក​នូវ ៥​ត្រកូល​ធំៗ ដែល​និយាយ​ភាសា​ខុសគ្នា ដូច​ជា ចិន​តាជីវ (Teochiu) ចិន​កន្ដាំង (Cantonese) ចិន​​ហៃណាន់ (Hainanese) ចិន​ខិក (Hakka) ចិន​ហុកគាន (Hokkien)។
ឯកសារ​របស់​សមាគម​ចិន តាជីវ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ មាន​ជនជាតិ​ខ្មែរ​កាត់​ចិន ចំនួន ៧​សែន​នាក់​នៅ​ទូទាំង​ប្រទេស​កម្ពុជា។
ឯកសារ​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​នានា​បង្ហាញ​ថា អន្តោប្រវេសន៍​ចិន ដែល​ស្ទើរ​តែ​ទាំង​អស់​ជា​អ្នក​ជំនួញ និង​​​ពាណិជ្ជកម្ម​បាន​កាន់​កាប់​ទីក្រុង និង​ខេត្ត​សេដ្ឋកិច្ច​សំខាន់ៗ​ប្រហែល ៩០% ខណៈ​ដែល​ប្រជាជន​ខ្មែរ​សុទ្ធ​ចូល​ចិត្ត​ប្រកបរបរ​កសិកម្ម​ប្រើ​កម្លាំង​បាយ។
​​​​​​​​ការ​សិក្សា​ស្រាវជ្រាវ​មួយ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៥០ របស់​ការិយាល័យ​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី​មួយ​ឈ្មោះ ឌឹ អូស្រ្តាលៀន ខូលូណល ខ្រេឌិត អហ្វិស (the Australian Colonial Credit Office) បង្ហាញ​ថា អន្តោប្រវេសន៍​ចិន ឬ​ចិន​កាត់​ខ្មែរ ប្រកប​របរ​ជា​អ្នក​លក់​គ្រឿងទេស ជា​អ្នក​​ចងការ​ប្រាក់​ដែល​យក​ការ​ប្រាក់​ខ្ពស់​​​តាម​ទី​ប្រជុំ​ជន តាម​ជនបទ​​ទូទាំង​ប្រទេស ខណៈ​ដែល​ចិន​ខ្លះ​ទៀត​​បើក​សិប្បកម្ម​កែច្នៃ​ផលិតផល​កសិកម្ម ដូចជា​កិន​អង្ករ ធ្វើ​ម្រេច ស្ករ​ត្នោត ផ្លែ​ឈើ ផលិត​ទឹកត្រី ទឹក​ស៊ីអ៊ីវ សៀង សាច់ក្រក និង​នំចំណី​ជាដើម ហើយ​អន្តោប្រវេសន៍​ចិន​ផ្សេង​ទៀត​ធ្វើ​ចម្ការ ដូច​ជា​នៅ​ខេត្ត​កំពត និង​កោះកុង ដែល​គេ​និយម​ហៅ​ថា «ចិន​ខ្មៅ» ពួកគេ​ប្រកប​របរ​កសិកម្ម​​ដូច​​ដាំ​ម្រេច ធូរេន សាវម៉ាវ ជាដើម។ ពួកគេ​កាន់កាប់​សេដ្ឋកិច្ច​ស្ទើរ​តែ​ទាំង​ស្រុង ហើយ​បាន​លក់​ទំនិញ​​ជឿ​ឲ្យ​ខ្មែរ​​ក្រីក្រ​នៅ​តាម​ជនបទ យក​ការ​ប្រាក់​ពី ១០ ទៅ ២០% លើ​ថ្លៃ​ដើម​​ក្នុង​មួយ​ខែៗ។ ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ​ប្រជាជន​ខ្មែរ​សុទ្ធ​នៅ​ជន​បទ​​ប្រហែល ៧៥% បាន​ជំពាក់​បំណុល​ចិន ហើយ​ត្រូវ​ចិន រឹប​អូស​យក​ទ្រព្យ​សម្បត្តិ ដូចជា​ផ្ទះ​ដីស្រែ គោ ក្របី ជាដើម។
ដោយ​យល់​ឃើញ​ថា ប្រជាជន​ខ្មែរ​នៅ​តាម​ជនបទ​​មិន​សូវ​មាន​ចំណេះ​ដឹង​ជ្រៅជ្រះ ប្រើ​កម្លាំង​បាយ​សុទ្ធសាធ កាប់គាស់​ធរណី​​ប្រកប​របរ​កសិកម្ម​ចិញ្ចឹម​ជីវិត និង​ជា​ពិសេស​​ប្រជាជន​ខ្មែរ​កាន់​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​ភាគ​ច្រើន​ជឿ​លើ​បុណ្យ​ បាប និង​ភាព​ស្មោះត្រង់ តែងតែ​ធ្លាក់​ខ្លួន​​ជំពាក់​បំណុល​ចិន កាន់​តែ​ច្រើន​​​ឡើងៗ។
គេ​នៅ​ចាំ​បាន​ថា នៅ​សម័យ​ទសវត្ស​ឆ្នាំ​១៩៥០ មាន​​ចាស់​ព្រឹទ្ធាចារ្យ អាចារ្យ​វត្តិ រួម​ទាំង​ព្រះសង្ឃ អប់រំ​ដាស់តឿន​កូន​ខ្មែរ​ឲ្យ​ប្រឹងប្រែង​ប្រកប​របរ​ទទួល​ទាន​​ចិញ្ចឹម​ជីវិត ​កុំ​ឲ្យ​ជំពាក់​​បំណុល​ចិន ឧទាហរណ៍​ដូចជា កាល​សម័យ​នោះ​អ្នក​ភិរម្យ​ភាសា​ង៉ុយ បាន​តាក់តែង​សៀវភៅ​​មួយ​អប់​រំ​កូន​ចៅ​ខ្មែរ គេ​ហៅ​ថា ច្បាប់​ក្រម​ង៉ុយ។
នៅ​ទំព័រ​ទី​១៥  អ្នក​និពន្ធ​ភិរម្យ​ង៉ុយ បាន​តាក់តែង​បទ​​កំណាព្យ​កាប​ឃ្លោង​ក្រើន​រំឭក​កូន​ខ្មែរ ហើយ​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី សូម​​ដកស្រង់​ឃ្លា​ខ្លះ​ក្នុង​ទំព័រ​ទី​១៥ មក​ជម្រាប​​​​ជូន​ដូច​តទៅ ៖ អួត​ទាំង​បំពាន ផឹក​ម្ង៉ៃ​លុយ​មាន ផឹក​ម្ង៉ៃ​លុយ​អត់ ឯង​ចេះ​តែ​កិន ចិន​ចេះ​តែ​កត់ ផឹក​ដល់​កំណត់​យក​ស្រែ​បញ្ចាំ។ កំណើត​ផឹក​ស្រា ផឹក​ផុត​មេត្តា ផឹក​ជ្រុល​ហួស​មាឌ អ្នក​មួយ​ផឹក​ស្ទើរ ល្ងីល្ងើ​ចេះ​ឆ្លៀត ម្យ៉ាង​ផឹក​ផុត​មារយាទ ច្រើន​នៅ​ខ្ញុំ​ចិន។ រែក​ទឹក​ពុះ​អុស វា​តុញ​វា​តុះ ចាក់​កែវ​ផឹក​សិន ស៊ូ​រែក​ខំ​អត់ សំពត់​ខើច​ក្បិន ទម្រាំ​យាយ​ឆ្អិន ចិន​ដួស​ហៅ​ស៊ី។ ឆ្ងាញ់​តែ​ម្នាក់​ឯង ឆ្អែត​ហើយ​ខំ​ស្វែង ខំ​លើក​ខំ​លី ដង​ទឹក​ស្រោច​គ្រប់ ស្រោច​ខ្ទឹម​ម្ទេស​ជីរ ខ្ញុំ​ចិន​ម្ង៉ៃ​ពីរ វិល​ទៅ​រវាំង​ផ្ទះ...
ក្រៅ​ពី​ល្បី​ឈ្មោះ​ខាង​ធ្វើ​ជំនួញ កសាង​​ជីវភាព​គ្រួសារ​បាន​ធូរធារ ចិន​ក៏​ត្រូវ​​ខ្មែរ​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ប្រៀប​ប្រដូច​ជា​មនុស្ស​រូប​ស្អាត​ផង​ ដែរ ឧទាហរណ៍​នៅ​ពេល​ដែល​ខ្មែរ​ណា​ម្នាក់​មាន​កូន​​សម្បុរ​ជ្រះ អ្នក​ស្រុក​​នៅ​ទី​នោះ មិន​បាន​ឲ្យ​តម្លៃ​នោះ​ទៅ​ខ្មែរ​ទេ តែ​​បែរ​​ជា​ឲ្យ​តម្លៃ​ទៅ​ចិន​ទៅ​វិញ ដូចជា​អ្នក​ស្រុក​ច្រើន​​ប្រៀប​ប្រដូច​កូន​នោះ ស្អាត ឬ ស​ដូច​កូន​ចិន​ជា​ដើម៕

No comments: